بیماری های کبدی

علائم:

از علائم مربوط به بیماری‌های کبدی زرد شدن پوست و چشم (یرقان یا زردی)، درد شکم، تورم در قسمت‌های مختلف پا، خارش پوست، رنگ تیره ادرار، مدفوع خونی یا سیاه، خستگی مزمن، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها و تمایل به کبود شدن می‌باشد.

علل:

بیماری‌های کبدی دارای علل زیادی هستند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عفونت: تعدادی از ویروس‌ها توانایی آلوده کردن کبد را دارند که به دنبال آن باعث التهاب کبد و در نهایت منجر به کاهش عملکرد این عضو می‌شوند. ویروس هایی که باعث آسیب کبدی می‌شوند، می‌توانند از طریق خون، مایع منی( مانند ویروس های هپاتیت B و C) یا مواد غذایی و آب آلوده ( مانند ویروس A) پخش شوند.

اختلال سیستم ایمنی: به بیماری‌هایی که در آن‌ها سیستم ایمنی به بخش‌های خاصی از بدن خود فرد حمله می‌کند، بیماری‌های خودایمن (Autoimmune) گفته می‌شود. هپاتیت خود ایمنی یک بیماری مزمن است که در آن سیستم ایمنی، کبد را مورد تهاجم قرار داده و بر عملکرد و بافت کبد تاثیر می‌گذارد.

ژنتیک: همانند بسیاری دیگر از بیماری‌ها، ژنتیک نقش چشمگیری در ابتلا به اختلالات کبدی ایفا می‌کند. در حقیقت، این امکان وجود دارد که یک ژن معیوب به ارث رسیده از والدین منجر به نارسایی حاد یا مزمن کبد شود. بیماری‌های ژنتیکی کبد شامل هموکروماتوز، بیماری ویلسون، کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین، هایپراٌگزالوز و سرطان می‌باشد.

سایر علل رایج اختلال در عملکرد کبد: سوء مصرف الکل (هپاتیت الکلی)، تجمع چربی در کبد (بیماری کبد چرب غیرالکلی) از جمله موارد دیگری می‌باشند که منجر به ایجاد التهاب و نارسایی کبدی می‌شوند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های کبد را افزایش دهند عبارتند از:

• سوء مصرف الکل
• تزریق مواد مخدر با استفاده از سوزن مشترک
• خالکوبی
• قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن افراد آلوده
• داشتن شرکای جنسی متعدد (انجام رفتارهای مخاطره آمیز)
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم خاص
• دیابت
• چاقی

با توجه به علل مختلف مشکلات کبدی، عوارض بیماری کبدی متفاوت است؛ به عنوان مثال در افراد مبتلا به هپاتیت خودایمن و سیروز کبدی، ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان کبد وجود دارد. بیماری کبدی درمان نشده در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی و عدم عملکرد صحیح کبد شود.

پیشگیری:

• اجتناب از سوء مصرف الکل
• اجتناب از رفتارهای مخاطره آمیز
• انجام واکسیناسیون علیه هپاتیت B و هپاتیت A (با نظر پزشک)
• پرهیز از مصرف خودسرانه‌ی دارو (داروهای تجویزی و غیر تجویزی را فقط در صورت نیاز و تنها در دوزهای توصیه شده مصرف کنید.)
• پرهیز از تماس با خون و مایعات بدن دیگران (ویروس هپاتیت می‌تواند توسط سر سوزن‌های آلوده انتقال یابد.)
• استفاده از دستکش، روپوش آستین بلند، کلاه و ماسک هنگام کار با حشره‌کش‌ها و دیگر مواد شیمیایی سمی
• کنترل وزن برای پیشگیری از عارضه‌ی کبد چرب غیرالکلی و دیابت

تشخیص آزمایشگاهی بیماری‌های کبدی:

 بررسی وضعیت عمومی و عملکرد کبد: وضعیت عمومی کبد توسط تست‌های بررسی آنزیم‌های کبدی شامل AST(SGOT)، ALT(SGPT)، ALP و γGT انجام می‌شود.

بررسی وضعیت سیستم انعقادی: سیستم انعقادی بدن توسط تست‌های (PT (INR و PTT  بررسی می‌شوند.

بررسی وضعیت ابتلا فرد به هپاتیت B : آزمایش‌های شناسایی ویروس هپاتیت B شامل شناسایی آنتی‌ژن‌های سطحی ویروس مانند تست‌های HBs  Ag و HBe Ag و نیز آزمایش مولکولی HBV RT PCR که از دقت بالایی برخوردار است، می‌باشد.

بررسی وضعیت ابتلا فرد به هپاتیت C: جهت شناسایی ویروس هپاتیت C از تست‌ مولکولی HCV RT PCR و همچنین تست HCV Ab استفاده می­‌شود.

بررسی وضعیت ایمنی در مقابل هپاتیت: به دنبال واکسیناسیون فرد علیه ویروس هپاتیت B، آزمایش‌ HBs Ab جهت سنجش ایمنی فرد در مقابل ویروس نامبرده انجام می‌شود.

بررسی وجود اختلالات سیستم ایمنی (اختلالات خود ایمن):

• آزمایش (Anti-liver/kidney Microsomal Antibody (anti-LKM
• آزمایش (Anti Mitochondrial Antibody Test (AMA
• آزمایش (Anti-smooth muscle antibody (ASMA    
• آزمایش (Anti-nuclear Antibodies (ANA

 وجود بیماری‌های زمینه‌ای مختلف:

•  بررسی وضعیت ابتلا به بیماری هموکروماتوز^[1] توسط آزمایش‌های Serum Transferrin و Serum ferritin صورت می‌گیرد.
•  بررسی وضعیت ابتلا به بیماری ویلسون^[2] توسط آزمایش‌های serum Cupper وurine Cupper  و آزمایش serum Ceruloplasmin صورت می‌گیرد.
•  بررسی وضعیت کمبود آنزیم آلفا-1 آنتی تریپسین^[3] توسط آزمایش (Alpha 1 anti trypsin(α1AT انجام می‌شود.
•  بررسی وضعیت ابتلا به اختلال هایپراٌگزالوز توسط آزمایش‌های Serum and Urine oxalate level تعیین می‌گردد.
•  بررسی وضعیت ابتلا به سرطان کبد: سرطان کبد توسط آزمایش‌های مختلف مانند Alpha-fetoprotein blood (AFP) test تعیین می‌گردد.
•  بررسی وضعیت ابتلا به کبد چرب^[4]: این وضعیت توسط آزمایش‌های بررسی سطح آنزیم‌های کبدی شامل AST(SGOT) ،ALT(SGPT)، ALP و γGT تشخیص داده می شود.

  در صورت بالا بودن آنزیم‌های کبدی نمی‌توان به‌صورت قطعی گفت که فرد مبتلا به کبد چرب است، لذا به روش‌ها و آزمایش‌های تشخیصی دیگری نیاز دارد.

انجام این آزمایش در آزمایشگاه حسینی نسب:

انجام آزمایش‌های مذکور در آزمایشگاه حسینی نسب در بخش‌های ژنتیک، بیوشیمی خون و ادرار، هورمون شناسی و ایمونولوژی توسط دستگاه‌های پیشرفته و به‌روز دنیا به ترتیب زیر می باشد:

•  نام بخش: ژنتیک مولکولی

نام دستگاه: Real-Time LightCycler® 96

 این دستگاه ساخت شرکت Roche آلمان و دارای سیستم کالیبراسیون اتوماتیک می‌باشد که جهت انجام تست های HBV RT PCR و HCV RT PCR مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• نام بخش: بیوشیمی

نام دستگاه: Autoanalyzer Cobas C311

دستگاه تمام اتوماتیک ساخت شرکت Roche آلمان با سرعت 300 تست در ساعت و قابلیت انجام تست‌های اورژانسی به صورت جداگانه با متد HIA که دارای تکنولوژی جدید اولتراسوند می‌باشد. با توجه به اینکه دستگاه Close می‌باشد، دخالت اپراتوری به حداقل ممکن می‌رسد. کیت‌های دستگاه انحصارا در اختیار شرکت Roche آلمان می‌باشد.

نام دستگاه: Autoanalyzer Mindray BS380

دستگاه تمام اتوماتیک که توانایی انجام 300 تست در ساعت را با روش  Fixed time end point - Turbidometery photometery دارد.

• نام بخش: ایمونولوژی و هورمون شناسی

نام دستگاه: Cobas E411

از برترین و موفق‌ترین ایمونوآنالایزرهای دنیا در حال حاضر می‌باشد.این دستگاه با استفاده از تکنولوژی الکتروکمی لومینسانس(ECLIA) تست‌های ایمونولوژی و هورمونی را با حساسیت بالا و محدوده خوانش وسیع اندازه گیری می‌کند و قابلیت انجام تست‌های اورژانسی را به صورت مجزا دارد. با توجه به اینکه دستگاه close می‌باشد دخالت اپراتوری به حداقل ممکن می‌رسد. دستگاه ساخت شرکت Roche آلمان بوده و کیت‌های دستگاه انحصارا در اختیار شرکت سازنده می‌باشد.

نام دستگاه: Alegria

دستگاه اتوماتیک که با روش Elisa تست‌ها را با دقت بالا انجام می‌دهد. دستگاه ساخت شرکت ORGENTEC آلمان close  می‌باشد. کیت‌ها در انحصار شرکت سازنده است.