بیماری تب مالت(بروسلوزیس)

 

بیماری‌ تب‌مالت‌ یا بروسلوز که‌ در حیوانات ‌به‌ نام‌ سقط جنین‌ واگیر مرسوم‌ است‌، یکی‌ از بیماری‌های‌ عفونی‌ قابل‌ انتقال‌ بین‌ انسان‌ و حیوان‌ است که با نام‌های تب‌ مواج‌، تب‌ دیوانه‌ و تب‌ مدیترانه‌ای‌ نیز شناخته می‌شود.

بروسلوز به عنوان یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌شود. این بیماری همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. دام‌های مبتلا به بروسلوز، معمولا در اولین دوره آبستنی سقط جنین نموده و در هنگام سقط و تا مدتی پس از آن، با دفع ترشحات به شدت آلوده رحمی، باعث آلودگی محیط، مزارع و مراتع می‌شوند که این موضوع خود زمینه آلودگی را برای سایر حیوانات گله و نیز انسان فراهم می‌سازد. دفع دوره‌ایِ باکتری عامل بیماری(گونه‌های باکتری بروسلا) از طریق شیر حیوانات و ترشحات رحمی در دام‌های فاقد علائم بالینی مخاطرات فراوانی را برای سایر دام‌ها و نیز انسان در بر دارد.

علائم

دوره‌‌ی نهفتگی‌ بیماری‌(فاصله‌ی زمانی تماس‌ با منبع‌ عفونت ‌تا بروز علایم‌) اغلب‌ بین‌ 1 تا 3 هفته‌ و گاهی‌ تا 6 ماه‌ طول می‌کشد. براساس‌ شدت‌ بیماری‌، علایم‌ به‌ سه ‌شکل‌ حاد، تحت‌ حاد و مزمن‌ بروز می‌کند:

• شکل‌ حاد: بیمار دچار لرز ناگهانی‌، درد عمومی‌ بدن‌ به‌ خصوص‌ درد پشت‌ و تعریق‌ شدید می‌شود، اشتهای‌ خود را از دست‌ داده و دچارضعف‌ و سستی‌ می‌شود؛ ضمنا ازشروع‌ علایم‌ بیش‌ از 3 ماه‌ نمی‌گذرد.

• شکل‌ تحت‌ حاد: آغاز آن بدون علامت خاصی است و شکایت‌ اصلی‌بیمار از ضعف‌ و خستگی‌ می باشد. از آغاز بیماری‌ نیز 3 تا 12 ماه‌ می‌گذرد.

• شکل‌ مزمن‌: اگر از زمان ‌تشخیص‌ بیماری‌ بیش‌ از یک‌ سال ‌بگذرد و فرد هنوز مبتلا باشد، به آن حالت مزمن‌گفته‌ می‌شود. علائم می‌تواند شامل خستگی، تب‌های عود کننده، آرتریت، تورم قلب (اندوکاردیت) و اسپوندیلیت(نوعی آرتریت التهابی) باشد.

افرادی‌ که‌ دچار تب‌، بی‌اشتهایی‌، درد عضلانی‌ و تعریق‌ شبانه‌ بوده‌ وسابقه‌ تماس‌ با دام‌های‌ آلوده‌ یا مشکوک‌ به‌ تب‌ مالت‌ را عنوان ‌می‌نمایند یا از فرآورده‌های‌ لبنی‌ آلوده ‌استفاده‌ نموده‌اند، لازم‌ است‌ برای‌ انجام ‌آزمایش‌ به‌ آزمایشگاه مراجعه نمایند.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

تب مالت در اوایل بیماری، می تواند به سختی تشخیص داده شود؛ زیرا اغلب اوقات علائم آن مانند آنفلوانزا (سرماخوردگی) است. اگر فرد تب شدید ناگهانی، دردهای عضلانی یا ضعف غیرعادی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند.

• محصولات لبنی خام: باکتری بروسلا می‌تواند در شیر حیوانات آلوده، بستنی، کره و پنیرهای غیر پاستوریزه وجود داشته باشد و در صورت مصرف این محصولات به انسان منتقل شود. همچنین این باکتری می‌تواند از طریق گوشت خام آلوده نیز انتقال یابد.

• استنشاق باکتری: باکتری بروسلا به راحتی در هوا پخش می‌شود و در صورت استنشاق هوای آلوده به این باکتری، می‌تواند به انسان انتقال یابد.  

• تماس مستقیم: تماس مستقیم با خون، اسپرم یا جنین حیوان آلوده احتمال ابتلا به بیماری، به‌خصوص در افرادی که بیش از حد با حیوانات در ارتباط هستند، را بالا می‌برد. هم‌چنین در صورت وجود زخم‌های باز روی پوست احتمال انتقال، چندین برابر می‌شود.

*بروسلوز به طور معمول انتقال فرد به فرد ندارد، اما در برخی موارد زنان در حین زایمان یا از طریق شیر دادن به نوزاد، عفونت را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. این عفونت بسیار به‌ندرت از طریق فعالیت جنسی یا انتقال خون آلوده پخش می‌شود.

چه افرادی در معرض آلودگی با تب مالت هستند؟

دامپزشکان، دامداران، مزرعه‌داران، کارگران کشتارگاه، شکارچیان و میکروب‌شناسان بیشتر در معرض آلودگی به این باکتری می‌باشند. هم‌چنین در سایر افراد نیز از طریق مصرف محصولات آلوده احتمال ابتلای به این بیماری افزایش می‌یابد.

اپیدمیولوژی و شیوع بیماری در نقاط مختلف جهان:

این بیماری در آسیا، خاورمیانه، حوزه‌ی دریای مدیترانه، اروپای شرقی، آمریکا لاتین و آفریقا شیوع بیشتری نسبت به سایر مکان‌ها دارد.

عوارض

بروسلوز می‌تواند بر سیستم تولید مثل، کبد، قلب و سیستم عصبی مرکزی تاثیر گذارد. بروسلوز مزمن ممکن است فقط در یک عضو یا در سراسر بدن عوارض ایجاد کند. عوارض احتمالی عبارتند از:

• اندوکاردیت: این وضعیت یکی از جدی‌ترین عوارض بروسلوز است. اندوکاردیت درمان نشده می‌تواند دریچه‌های قلب را از بین ببرد و در واقع علت اصلی مرگ و میر ناشی از بروسلوز است.

• آرتروز: عفونت مفاصل می‌تواند باعث درد، سفتی و التهاب مفاصل به‌خصوص در زانوها، لگن، مچ پا، دست و هم‌چنین ستون فقرات شود.

• التهاب و عفونت بیضه‌ها: اپیدیدیم(لوله‌های مارپیچی محل بلوغ و ذخیره اسپرم‌ها در بیضه) طی آلودگی با باکتری بروسلا آلوده می‌شود و باکتری از طریق همین لوله‌ها به بیضه‌ها گسترش یافته و می تواند باعث تورم و درد شدید شود.

• التهاب طحال و کبد: التهاب و بزرگی طحال و کبد (هپاتواسپلنومگالی)، می‌تواند از عوارض دیگر آلودگی با این باکتری باشد.

• عفونت سیستم اعصاب مرکزی: این عفونت می‌تواند باعث بیماری‌های تهدیدکننده حیات مانند التهاب مغز و بافت‌های محافظت کننده از مغز شود.

پیشگیری

برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تب‌مالت بهتر است موارد زیر رعایت شود:

•  اجتناب از مصرف غذاهای لبنی غیر پاستوریزه

• اجتناب از مصرف گوشت خام آلوده

• پوشیدن دستکش‌های پلاستیکی (لاتکس) هنگام تماس با حیوانات یا باکتری بروسلا

روش‌های تشخیص آزمایشگاهی در آزمایشگاه حسینی‌نسب

• تست های سرولوژی:

• تست  Wright

• تست  Coombs Wright

• تست  2ME Wright

• تست مولکولی:

• تست PCR

این تست توسط واحد ژنتیک مولکولی و دستگاه 96® Real-Time Light Cycler انجام می‌شود. این دستگاه ساخت شرکت Roche آلمان و دارای سیستم کالیبراسیون اتوماتیک می‌باشد.