(Human Leukocyte antigens) به مارکرهای (آنتی‌ژن) اختصاصی در سطح تمامی سلول‌های هسته‌دار بدن و پلاکت‌ها اشاره دارد که هر فردی قادر به بیان آن‌ها در سطح سلول‌های خود می‌باشد. آنتی‌ژن‌های HLA در شناسایی سلول‌های خودی از غیرخودی دارای اهمیت می باشد؛ در صورت حضور سلول‌ها با HLA غیرخودی در بدن، سیستم ایمنی بر ضد آن پروتئینی به نام آنتی‌بادی ترشح کرده و منجر به ایجاد یک واکنش ایمنی خواهد شد.
HLAهای مربوط به MHC کلاس ۱ ( HLA A,B.C) پروتئین‌های موجود در داخل سلول را عرضه می‌کنند. به عنوان مثال اگر سلول توسط ویروسی آلوده شود، این سیستم قطعاتی از ویروس را در سطح سلول بیان می‌کند تا سیستم ایمنی بتواند سلول آلوده به ویروس را شناسایی و از بین ببرد. HLAهای مربوط به MHC کلاس ۲ (HLA DP, DO, DM, DQ, DR) آنتی‌ژن‌های خارج سلولی را به سلول‌های ایمنی بدن عرضه می‌کنند.
جهت تعیین انواع HLA در بدن، از تستی به نام HLA typing استفاده میشود. یکی از کاربردهای تست HLA typing در روند پیوند عضو یا بافت است که با تعیین HLAهای فرد دهنده و گیرنده و میزان شباهت آن‌ها، می‌توان از بروز واکنش ایمونولوژیک و رد پیوند ممانعت به عمل آورد.
به علاوه برخی از انواع HLA با بروز بیماری‌های خود ایمن در فرد مرتبط است؛ به عنوان مثال HLA B۲۷، HLA DR۲ (B۵۲،HLA B۵۱)، HLA DR۴، (DQ۸،HLA DQ۲)، به ترتیب در ارتباط با بیماری‌های اسپوندیلیت انکیلوزان، لوپوس، سندرم بهجت، آرتریت روماتوئید و سلیاک می‌باشند.
روش انجام HLA typing :
انجام تست HLA typing به چندین روش شامل روش‌های سرولوژیکی، روش فلوسایتومتریک و روش‌های مولکولی قابل انجام است. در روش سرولوژیکی گلبول‌های سفید خون فرد را با آنتی‌بادی‌های مختلف در محیط‌های مجزا مجاور می‌کنند. در این صورت به طور مثال اگر روی گلبول‌های‌سفید فرد HLA-A۲ وجود داشته باشد، در محیطی که این آنتی‌بادی ریخته شده کمپلکس ایمنی تشکیل می‌گردد که با میکروسکوپ قابل رویت خواهد بود. HLA Typing به روش مولکولی با استفاده از تکنیک PCR انجام میشود. با کمک این روش می‌توان از نمونه‌هایی با حجم کمتر استفاده کرد و در حداقل زمان ممکن و با ضریب خطایی به مراتب پایین‌تر به جواب رسید.
انجام HLA typing در آزمایشگاه حسینی نسب:
تشخیص HLA typing در آزمایشگاه تشخیص طبی حسینی‌نسب با استفاده از روش حساس و دقیق PCR وReal Time PCR انجام میشود. به علاوه شایان ذکر است در صورت درخواست پزشک این تست به روش سرولوژیک نیز انجام خواهد شد.
منابع: